Κοστολόγηση & Λογιστική Κόστους

Ύλη Μαθήματος

Θέματα προς ανάπτυξη

1. Επιχειρησιακός Σχεδιασμός (Corporate Planning) και Στρατηγικός Σχεδιασμός. Τα δύο κύρια εργαλεία που βοηθούν στην έγκαιρη διάγνωση αλλαγών στο περιβάλλον, καθώς και στη θέση κατάλληλων στόχων για την επιβίωση μιας επιχείρησης, τέτοιων όπως, π.χ.:

2. Η έννοια του κόστους. Η σχετικότητα της έννοιας του κόστους. Η βασική ορολογία της κοστολόγησης: Συγκριτική ανάλυση των εννοιών κόστος, δαπάνη, έξοδο, κόστος ευκαιρίας, θυσία. Η μονάδα κόστους (ή έργου). Τμηματοποίηση (departmentalization) της επιχείρησης και αποκέντρωση (decentralization): Κέντρα κόστους, κέντρα εσόδων, κέντρα κέρδους, κέντρα επένδυσης, κέντρα (βοηθητικά / υποστηρικτικά) υπηρεσιών. Οι βασικές διακρίσεις του κόστους (ανάλυση κόστους):
(α) Κόστη κατ' είδος
(β) Η σπουδαιότητα διαχωρισμού σε άμεσα και  έμμεσα κόστη.
(γ) Κόστη κατά θέση
(δ) Κόστη κατά φορέα
(ε) Κόστη κατά τον τρόπο ενσωμάτωσης στον προορισμό τους:
- Γενικά
- Ειδικά. Το αποδοτέο κόστος
- Ομάδος - κοινά
- Άλλα: Δαπάνες εκμετάλλευσης (κόστη). Ουδέτερες δαπάνες. Εκτακτες - Εξωεκμεταλλευτικές.
(στ) Αποτίμηση των στοιχείων του κόστους (-κοστολογική αποτίμηση).
(ζ) Κόστη κατά τη μέθοδο κοστολόγησης:
-Συνολικό κόστος  
-Οριακό κόστος
-Μέσο κόστος
με προσαύξηση
με διαίρεση
(η) Συστήματα κοστολόγησης (ταξινομική παρουσίαση).

4. Ο λογαριασμός του κόστους κατά θέσεις.
4.1 Καθήκοντα του λογαριασμού κόστους θέσεων.
4.2 Αρχές και απόψεις του σχηματισμού των θέσεων κόστους.
4.3 Ιδιομορφίες των θέσεων κόστους.

5. Ο λογισμός των αποδόσεων (performance evaluation). Η απόδοση επί του επενδυμένου στην εκμετάλλευση κεφαλαίου (ROI).  Η μεγιστοποίηση του υπολειμματικού εισοδήματος - εσόδου ως επιδιωκόμενος στόχος. Η Προστιθέμενη Οικονομική Αξία (Economic Value Added / EVA). Δείκτες προστιθέμενης αξίας.

6. Τα σχετικά κόστη για τη λήψη αποφάσεων και εφαρμογές σε βραχυπρόθεσμες αποφάσεις. Η συμπεριφορά του κόστους (οι συναρτήσεις και οι καμπύλες κόστους). Η προσέγγιση των λογιστών και η προσέγγιση των οικονομολόγων στη συμπεριφορά του κόστους. Έννοιες παραγωγικού δυναμικού και βαθμού αξιοποίησής του. Η μέτρηση του βαθμού απασχόλησης του παραγωγικού δυναμικού. Η συμπεριφορά του κόστους σε μεταβαλλόμενους βαθμούς απασχόλησης. Η κοστολόγηση δραστηριοτήτων. Η κοστολόγηση υπηρεσιών. Η«σχετική κοστολόγηση» των S.G. Shorter και C.T. Horngren.

7. Η τιμολόγηση ως παράδειγμα βραχυπρόθεσμης απόφασης. Η τιμολογική πολιτική. Πώς ο τρόπος κατανομής - καταλογισμού των δαπανών σε προϊόντα / υπηρεσίες (φορείς κόστους) επηρεάζει την αποτελεσματικότητα των τιμολογικών πολιτικών.

8. Οι προϋπολογισμοί και η πρότυπη κοστολόγηση. Ελαστικοί προϋπολογισμοί. Προϋπολογισμοί και προϋπολογιστικοί έλεγχοι (Budgeting and Budgetary Control): Οι σκοποί για τους οποίους οι προϋπολογισμοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Τα διάφορα είδη προϋπολογισμών, δηλαδή πωλήσεων, παραγωγής, ταμιακός, παγίου κεφαλαίου, κ.λπ. (με αναφορά στο ΕΛΓΣ). Η προετοιμασία των ετήσιων προϋπολογισμών. Προϋπολογισμοί κατά τμήματα της επιχείρησης και κατά προϊόν. Η έννοια και οι σκοποί του προϋπολογιστικού ελέγχου: η χρησιμοποίηση των προϋπολογισμών ως βραχυπρόθεσμοι στόχοι και σαν όργανα ελέγχου. Ο υπολογισμός των αποκλίσεων. Η ανάλυση των αποκλίσεων ως ένα μοντέλο επαναπληροφόρησης - ανάδρασης.

9. Νεότερες προσεγγίσεις στην προϋπολογιστική (προϋπολογιστική μηδενικής βάσεως, κ.ά.). Επιπτώσεις των συστημάτων προϋπολογιστικού ελέγχου επί της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Εμπειρικές μελέτες επί του προϋπολογιστικού ελέγχου και των επιδράσεών του.

10. Μέτρηση και έλεγχος απόδοσης έργου τμημάτων. Η τιμολόγηση μεταβιβάσεων προϊόντων ή υπηρεσιών από το ένα τμήμα στο άλλο (transfer pricing).

11. Βιομηχανική παραγωγικότητα: έννοιες και τεχνικές μέτρησής της. Η έννοια της προστιθέμενης αξίας. Χρηματοοικονομική ανάλυση και ερμηνεία αποδόσεων (επί γενόμενου) έργου.

Στόχοι Μαθήματος

Σκοπός

Η εξοικείωση με τις τεχνικές ελέγχου και συμπίεσης του κόστους. Η αξιοποίηση των κοστολογικών στοιχείων για τη λήψη ορθολογικών αποφάσεων. (Συστήματα πληροφόρησης της διοίκησης - Management Information Systems / MIS.)

Αντικειμενικοί Στόχοι
Οι συμμετέχοντες θα πρέπει, κανονικά, να έχουν επιτύχει, με το πέρας αυτής της σειράς μαθημάτων:

(α) ικανοποιητική κατανόηση της σπουδαιότητας του Χρηματοοικονομικού Σχεδιασμού (Financial Planning) σε μία αναπτυσσόμενη εταιρεία,
(β) πλήρη εκτίμηση του πώς η εταιρεία μπορεί να κάνει αποδοτικότερη χρήση των κεφαλαίων της,
(γ) να αυξηθεί η επίγνωσή τους αναφορικά με τις σύγχρονες τεχνικές της Χρηματοοικονομικής Διοικητικής (Financial Management) ώστε να μπορέσουν να τις χρησιμοποιήσουν για σκοπούς ελέγχου και για βελτίωση της αποδοτικότητας,
(δ) να μαθευτούν οι τεχνικές ελέγχου και μειώσεως του κόστους, με ιδιαίτερη έμφαση στην τεχνική της πρότυπης κοστολόγησης (το 25% των ωρών του μαθήματος),
(ε) εκτίμηση του ρόλου των λογιστικών πληροφοριών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων,
(στ) επίγνωση της φύσεως και της σύνθεσης των στοιχείων κόστους ως μεταβλητές στη λήψη αποφάσεων,
(ζ) χρήση της ανάλυσης κόστους – κέρδους - όγκου ως εργαλείου στη διαδικασία λήψης αποφάσεων (το νεκρό σημείο του κύκλου εργασιών),
(η) αξιοποίηση των σχετικών στοιχείων κόστους και εσόδων για αποφάσεις αναφορικά με εναλλακτικές δυνατότητες επιχειρησιακής δράσης,
(θ) χρήση του περιθωρίου συνεισφοράς και του συστήματος της άμεσης / οριακής κοστολόγησης, για την επίλυση επιχειρησιακών προβλημάτων.
(ι) υπολογισμός της απόδοσης τμημάτων (– υποδιαιρέσεων) / μονάδων μιας επιχείρησης και κατάρτιση εκθέσεων ευθύνης (responsibility reports) των επικεφαλής τους.
(ια) κατανόηση των συστημάτων τιμολόγησης – συσχέτισής τους με την άσκηση τιμολογικής πολιτικής.

Αποτίμηση

Με γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου.

Βιβλιογραφία

1. Διοικητική Λογιστική, Β. Φίλιος, 1η Έκδοση / 2012, Εκδότης ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΑΕ.
2. Κοστολόγηση και κοστολογική οργάνωση, Βαρβάκης Κ., 1η έκδ./2013, Εκδότης ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΕΒΕ.